Prof. Dr. Yücel ÜSTÜNDAĞ : KABIZLIĞIN ÖNEMLI BIR NEDENI: ANISMUS

(Hakimiyet Gazetesi'nin resmi internet sitesidir)

KABIZLIĞIN ÖNEMLI BIR NEDENI: ANISMUS

Anismus; makatın dışkılama sırasında yeterince gevşetilememesi, aslında tam tersine makatın sıkılması sebebiyle yaşanan bir çeşit makat darlığı durumudur. Hastanın ıkınma ve zorlamasına rağmen, tıkanıklık hissi ile tuvalette tam boşalamama ve rahatlayamama, makatta ağrı bazen de tahriş nedenli kanama gibi şikayetlere yol açabilmektedir. Ayrıca, tuvalete gittikten birkaç saat sonra makatta ıslaklık, akıntı ve kirlenmeler olabilir.

Hastalar her gün veya gün aşırı tuvalete giderler ama tam boşalamama veya “daha bitmemiş hissi” nedeniyle tuvalette uzun kalırlar. Bazen ise tuvalette kısa kalırlar ama günde birden çok kez hatta peş peşe tuvalete giderek azar azar boşalım yaparlar. Bu durumu çözmek içinde hastaların bir kısmı parmaklarını kullanarak dışkıyı dışarı çıkartmak isterler. Bu hastalarda zamanla dışkılama ihtiyacının zaldığını da (rektal hiposensitivite) görmekteyiz.

Anismus rahatsızlığının tanısında balon atma testi, anorektal manometri ve MR defakografı- Baryum defakografi yöntemleri uzun süredir kliniğimizde kullanılmaktadır. Balon atma testinde makat içine yerleştirilen ucunda 50 ml su ile şişirilen balon olan bir kateter kullanılarak yapılır.

Ikınma ile balonu 1-2 dak içinde atan olgularda anismus olmadığı anlaşılır. Ancak anismus varlığı ve sorunun adı, çok daha net olarak anorektal manometri ile anlaşılmaktadır. Bu tetkik bizim kliniğimizde rahatlıkla uyguladığımız ve tecrübe sahibi olduğumuz bir yöntemdir.

Anismus tanısı konduktan sonra hastalarımıza gevşeme ve farkındalık yolu ile barsak terbiyesi de dediğimiz bir çeşit fizyoterapi olan biyofeedback tedavisi uygulamaktayız. Bu tedavi ile hastaların kabızlık sorunu %70-80 olguda başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.

Burada, 38 yaşında uzun süreli kabızlık sorunu olan bir kadın hastayı paylaşmak isterim. Hasta kaka yapmak hissiyatının kısmen azaldığını, karn-ında şişlik hissettiği için tuvalete gittiğini, bununla beraber günlük tuvalte oturduğunda uzun süre klozette beklediğini, ıkınmasına rağmen kakayı boşaltamadığını belirtmektedir. Hastanın makat muayenesinde yırtık veya ek bulgu saptamıyoruz.

O bölgedeki kasların gevşeme sorunu olabileceğini anlayıp, hastaya anorektal manometri yapıyoruz. Anorektal manometride bir kateter makat içine yerleştirilir ve pelvik taban kasları ile makat sfinkterlerin (kaka tutmamızı sağlayan kaslar) görevlerini uyumlu bir şekilde yapıp yapamadığını test ederiz. Bu hastada kaka yaparken gevşemesi gereken makat kaslarının gevşemediğini yani 'anismus' hastalığı olduğunu görüyoruz (Tip 1 dissinerjik defekasyon-Anismus)

(Foto 1). Hastayı kısa bir zamanda biyofeedback dediğimiz barsak fizyoterapi yöntemine başlatıyoruz. Zaman içinde de hastamızda olumlu gelişmelerde görüyoruz.

Anismus, önemli bir kabızlık nedenidir ve en net olarak balon atma ile anorektal manometri beraber kullanılarak anlaşılmaktadır. Tedavisi iyi bir fizyoterapi yani biyofeedback öntemidir... Kabızlığın nedenini bulmak önemlidir. Unutmayın...

Foto 1. Anorektal manometri: Normal bireyde barsak (rectal) kasılırken, makat gevşer. Hastamızda barsak kasılırken, makatın daha çok kasıldığını görüyoruz. Bunun adı spastik pelvik taban hastalığı-anismusdur.